– Europo, Ameryko zadufana w sobie, jestem na was wszystkich obrażony, proszę wziąć to pod uwagę. Nie chcieliście z nami rozmawiać, to macie. Macie Ukrainę bez Krymu, za to z wielkim długiem. Więc na przyszłość słuchajcie tego, co mamy do powiedzenia i róbcie tak, jak mówimy. – Spomiędzy wierszy wczorajszego wystąpienia Władimira Putina na Petersburskim Forum Ekonomicznym można było wyczytać nieskrywane poczucie krzywdy, jakie w swej rosyjskiej duszy nosi prezydent Rosji wobec zdradliwego Zachodu. Bo przecież on wszystko z dobroci serca robił, a w odpowiedzi Zachód wtyka mu szpilki.
Forum w tym roku było zdecydowanie odchudzone, zagraniczna grupa wsparcia Kremla przerzedzona, nie przyjechał żaden liczący się polityk, serwilistyczne peany pod adresem gospodarza wygłosiło kilku robiących biznes w Rosji przedsiębiorców, którzy nie oglądają się na politykę. Dwór oczywiście stawił się w pełnym składzie, ale nie chodzi o dwór, chodzi o międzynarodowe uznanie i przekonanie świata, że – mimo oczywistego zrywania przez Rosję zobowiązań – warto mieć z nią do czynienia w biznesie. Putin przyjechał na forum prosto z ChRL, gdzie Gazprom podpisał z chińskim partnerem tajemniczy kontrakt na gaz. Ten kontrakt, negocjowany w wielkich nerwach do ostatniego dnia (jeszcze w przeddzień nie było pewne, czy zostanie podpisany), został przez moskiewskie dworskie media okrzyknięty kontraktem stulecia. To była w ocenie kremlowskiej propagandy godna odpowiedź na europejskie kręcenie nosem wobec postępowania Rosji na Ukrainie. To miała być nauczka dla europejskich klientów: zobaczcie, nie musimy zabiegać o to, byście od nas kupowali gaz, bo mamy chińską alternatywę. Teraz bójcie się nas jeszcze bardziej!
Czy rzeczywiście Rosja zrobiła dobry interes? Ten kontrakt gazowy był negocjowany od dziesięciu lat. Zawsze było pod górkę. Formuła ustalania ceny, wykonawca niezbędnej infrastruktury przesyłowej – to były wieczne punkty nie do pokonania. Obie strony ostro się targowały. Ale jeszcze nigdy w tych rozmowach z Chinami Rosja nie była w tak słabej pozycji przetargowej. Gdyby Putin wrócił do Moskwy bez tego kontraktu, to w obecnej ochłodzonej atmosferze w stosunkach z Zachodem byłaby to poważna porażka wizerunkowa, runęłaby cała konstrukcja negocjacyjna z Europą. Kreml nie mógł sobie na to pozwolić – na złość Europie musiał, po prostu musiał odmrozić sobie chińskie uszy. Można przypuszczać, że pod presją Rosja ostatecznie poszła na ustępstwa. Ich rozmiar został schowany pod kołderką tajemnicy handlowej (nie ujawniono, jaka będzie cena gazu, jakie będą dodatkowe ulgi, zwolnienia z podatków etc.).
Przekaz medialny był jednoznaczny: to wielki sukces Moskwy, podpisano z Chinami czterdzieści kontraktów, nasza współpraca będzie się rozwijać, nie tylko w produkcji klinkieru.
Julia Łatynina dokonała w „Nowej Gazecie” przewrotnej kalkulacji: „W kwietniu Putin wysłał do europejskich przywódców list, w którym napisał, że przez ostatnie cztery lata Rosja subsydiowała gospodarkę Ukrainy – poprzez zaniżenie ceny gazu – na łączną kwotę 35,4 mld dolarów. Przy czym cena dla Ukrainy wynosiła 410-430 dolarów za tysiąc metrów sześc. A miesiąc później Putin podpisał 400-miliardowy kontrakt z Chinami na trzydzieści lat. Cena tysiąca metrów sześc. została utajniona, ale z łatwością można wyliczyć, że oscyluje wokół 350 UDS. Stawiam więc pytanie: na jaką kwotę Rosja zobowiązała się przez trzydzieści lat subsydiować gospodarkę ChRL? Jeśli zastosować formułę Putina, to chodzi o 100 mld USD. Ale to jeszcze nie wszystko. Rosja dostarcza gaz na Ukrainę z zagospodarowanych złóż, tymczasem gaz do Chin ma popłynąć ze złóż Irkuckiego i Czajandinskiego, które nie są przygotowane, i to gazociągiem Siła Syberii, który jeszcze nie został zbudowany. A to kosztować będzie 60 mld, zatem zgodnie z formułą Putina rosyjskie subsydia dla chińskiej gospodarki wyniosą 160 mld. Choć z drugiej strony cena, jaką Putin wytargował u Chińczyków, jest cudowna: przewyższa średnią cenę, jaką Chiny płacą za gaz innym dostawcom, np. Turkmenii i Uzbekistanowi 100-140 USD za tysiąc metrów sześc.”. Rosyjski gaz dla Chin jest zatem, jak widać, poszerzeniem listy dostawców, nie zdobyciem jedynego zaopatrzeniowca, bez którego wszystko runie.
Ciekawe zestawienie. Trudno z dzisiejszej perspektywy oszacować, na ile to będzie opłacalne dla Rosji przedsięwzięcie. Pierwsze dostawy ruszą dopiero za 4-6 lat, na razie potrzebne są inwestycje, trzeba wyłożyć miliardy. Poza tym zapadła podczas negocjacji jeszcze jedna ważna decyzja: że przy realizacji projektu gazowego zostanie wyzerowany NDPI – podatek płacony przez producentów surowców do budżetu państwa. A zatem rosyjski budżet nic na tym nie zarobi. Nic. Zarobi Gazprom. Zarobią Chiny. Ale nie rosyjscy emeryci i nauczyciele.
Wróćmy jeszcze do Petersburga. Prezydent Putin musnął w wystąpieniu temat sankcji – europejskich i amerykańskich – wprowadzonych po aneksji Krymu przez Rosję. Putin stwierdził, że one są absolutnie pozbawione podstaw prawnych: bo zostały wprowadzone bez zgody ONZ. Bardzo ciekawy moment i jak zwykle u tego polityka, kot wykręcony ogonem. Sprawa złamania przez Rosję zasad prawa międzynarodowego, pogwałcenia wziętych zobowiązań gwarancji integralności terytorialnej Ukrainy, ingerencji w wewnętrzne sprawy suwerennego państwa stawała na forum Narodów Zjednoczonych – w Radzie Bezpieczeństwa i w Zgromadzeniu Ogólnym. Pamiętacie Państwo? Rosja przegrała te głosowania (http://labuszewska.blog.onet.pl/2014/03/30/w-gronie-wstrzymujacych-sie-przyjaciol/ ; http://labuszewska.blog.onet.pl/2014/04/08/lepszy-rosyjski-stol/). O czym w takim razie w ogóle mówi prezydent Putin? Czy ktokolwiek uznał aneksję Krymu przez Rosję? Czy łyknięcia kawałka terytorium sąsiedniego państwa Rosja dokonała zgodnie z prawem międzynarodowym? Nic podobnego.
Dzisiaj prezydent w rozmowie z przedstawicielami mediów popłynął jeszcze dalej: „Prawo jest po naszej stronie. I nikt nie przekona mnie o tym, że nawet na podstawie naszych praw i interesów i biorąc pod uwagę normy prawa międzynarodowego, powinniśmy zmienić stanowisko w tej kwestii”. Akompaniował mu na innym fortepianie (w telewizji Rossija) premier Miedwiediew: Rosja nie może być gwarantem integralności terytorialnej Ukrainy, w tym kontekście dopominanie się, by Rosja dopełniła zobowiązań [zawartych w budapeszteńskim memorandum z 1994 r.], jest pozbawione sensu. „Żadne państwo na świecie nie jest w stanie zagwarantować integralności terytorialnej innemu państwu – to prawny absurd”. Zdaniem Miedwiediewa memorandum polegało na tym, że Ukraina rezygnuje z broni jądrowej [radzieckiej, rozmieszczonej na jej terytorium], a USA i Rosja jako kraje gwaranci powinny wesprzeć Ukrainę w razie zagrożenia ze strony sił zewnętrznych. „A to, co się stało na Krymie, to historia z innego porządku, to sam naród […] wystąpił z inicjatywą referendum, a potem podjął decyzję, by wyjść z państwa [do którego należał]”.
Zgodnie z tą logiką, to teraz Rosja, która się wymiksowała ze zobowiązań budapeszteńskich, powinna zwrócić Ukrainie broń jądrową, którą wywiozła pod gwarancje, których obecnie nie dotrzymuje. A reszta partnerów, z którymi Rosja kiedykolwiek podpisała jakikolwiek papier, powinna się zastanowić, czy ten podpis ma jakąkolwiek wartość. Chińczycy na dobrą sprawę też.
Szczerze mówiąc Putin i jego dwór przekroczyli wszelkie granice zakłamania i hipokryzji oszukując zarówno swoich obywateli jak i cały świat.To czego dokonuje Putin przekroczyło już dokonania Hitlera i jego ministra propagandy.Ciekaw jestem co będzie miał do powiedzenia ten ” kryształowy” demokrata na temat wyborów w wschodniej Ukrainie.Czy to miała by być ta demokracja o której tak często mówi?.Z karabinami i pojazdami pancernymi?Ale również ciekaw jestem jak zareaguje Europa na wybory we wschodniej Ukrainie.Rosjanie w ciągu ostatnich lat rozbudowali potężne lobby ,które teraz ma pełne ręce roboty aby przedstawić poczynania jako w pełni zrozumiałe.Nie chodzi o nic więcej ,tylko o to aby wzsyscy mieli zrozumienie dla poczynań Rosji na Ukrainie.Takie zachowanie Europy w stosunku do Ukrainy nie wróży nic dobrego Ukrainie.
Pozdrawiam
Szanowny Panie Marku!
Bardzo dziękuję za komentarz. Rosja agresywnie poczynając sobie na Ukrainie, anektując Krym, wzruszając ramionami nad zawartymi porozumieniami, wiążącymi ją zobowiązaniami, podważa dotychczasowy porządek międzynarodowy.
Jeden z rosyjskich politologów użył trafnego porównania na określenie dzisiejszych działań Rosji: „Do tej pory wszyscy siedzieli przy stolikach i grali w szachy, aż tu jeden z szachistów, który ewidentnie zaczął przegrywać, wstał i walnął przeciwnika pięścią między oczy. Kiedy ktoś przechodzi do wolnej amerykanki, nie ma sensu kontynuować grę w szachy – to dwie zupełnie inne gry”.
Serdecznie pozdrawiam
Anna Łabuszewska
Tutaj poza – europejskie spojrzenie na sprawe kontraktu oraz Europy.
„At the same time, the Russian energy giant Gazprom announced that a decade of negotiations had concluded with Russia and China signing a gas accord worth some $400bn. The deal will see Russia providing some 38-billion cubic metres annually for the next 30 years, at about $340 per 1,000 cubic metres — slightly less than the $352.40 most of Europe (barring Germany and Italy) has been paying. Of course, any deal involving the Chinese is subjected to the risk of leverage, but whatever losses (or risks) are offset by the appearance of choice.
Russia President Vladimir Putin has again demonstrated that the threats of suffocation from the US and its allies, the European Union (EU), constitute nothing more than sanctimonious bluster.
Western politicians and their analysts have gone to impressive lengths to pooh-pooh the deal, dismissing it as an act of desperation with China clearly holding the upper hand. Be that as it may, it doesn’t alter the possible consequences for Europe, already paying some of the highest energy prices in the world.
Europe’s greatest fear isn’t the reinvention of Nazism, but rather miserable death-by-cold — economies starved of growth and the civil implications of energy wars, motivated by obscene cost or fragile source.
Today Europe features an uncanny resemblance to Prince Charles; just as one momentarily forgets one’s position and cannot keep one’s mouth shut — be it gossiping with a Canadian or writing expressive letters to British Cabinet ministers — Europe appears to have taken for granted how much it relies on the country that it is now proclaiming to hate. Last week’s deal has constructed another choice, this one for Europe’s policy makers: continue with a toxic combination of arrogance, complacency and ideological overburden [..]”
Zas „The Guardian” podaje:
„”Neither side disclosed the price in the Russia-China contract, but industry sources said it was between $350 and $380 per 1,000 cubic metres, in line with what most European utilities pay under discounted long-term contracts, signed in the last two years.”
I jeszcze jedno. Jednym z elementow umow rosyjsko-chinskich jest stopniowe odejscie od dolara w wymianie handlowej. Kraje grupy BRICKS od pewnego czasu planuja stworzenie wlasnych instytucji na wzor Banku Swiatowego i Funduszu Walutowego oraz wlasnie odejscie od dolara w wymianie handlowej.
W ramach zas pisania „koszalek opalek” o „subsydiowaniu gospodarki chinskiej” prosze poprawic 40 miliardow na 400 miliardow.
To by bylo na tyle.
Szanowny Panie vandermerwe!
Przecieram oczy ze zdumienia! Widzę, że „J-23 znowu nadaje”, a jeszcze niedawno zapewniał Pan, że nie będzie Pan komentował wpisów na moim blogu. Co się stało? Czemu zdecydował się Pan na złamanie obietnic? Przykład idzie z góry?
A za znalezienie przeoczonego przeze mnie zera w ogólnej szacowanej wartości kontraktu gazowego bardzo dziękuję, zaraz dopiszę.
Ze zdziwieniem
Anna Łabuszewska