15 marca 2024. Od dziś można zagłosować w pseudowyborach prezydenckich. I już sypią się meldunki z różnych regionów kraju: w obwodzie biełgorodzkim frekwencja pierwszego dnia przekroczyła 50 procent, radosną nowość o 100-procentowej frekwencji przekazano z trzech wiosek na Czukotce, w Moskwie przy urnach zameldowało się lub wybrało metodę online ponad trzy miliony wyborców. W całym kraju już dosięgła 30 procent, w obwodzie wołogodzkim zagłosował sam Dziadek Mróz, z białą brodą i w czerwonej czapie. A to nie koniec cudów.

Już sam Putin zagłosował. W opublikowanym przez służbę prasową Kremla materiale Putin siada przy biurku, na którym stoi komputer, wpatruje się w monitor, klika myszką, po czym rozpromienia się i macha ręką do kamery. Na monitorze pojawia się napis „Dziękujemy za oddany głos”. Jak widać, Putin zrezygnował z pojawienia się własną osobą w lokalu wyborczym, wybrał wirtualne głosowanie – zdecydowanie mniej zachodu z inscenizacją, mniej problemów z zapewnieniem bezpieczeństwa itd. No i można zaprezentować, jakim się jest postępowym gościem (choć większość obserwatorów zwyczajów panujących na Kremlu twierdzi, że Putin komputerem się nie posługuje, codzienne raporty otrzymuje w teczkach).

Nie wszyscy przychodzą do lokali wyborczych, aby wrzucić kartę do urny. W szesnastu miastach odnotowano przypadki podpalenia miejsc, w których odbywa się głosowanie. W niektórych doszło do zniszczenia urn – ludzie przychodzili i przez otwór wlewali do urny farbę. Komitet Śledczy wszczął co najmniej dziewięć postępowań w sprawie ataków na lokale wyborcze. Przewodnicząca Centralnej Komisji Wyborczej Ełła Pamfiłowa wielkim głosem zakrzyknęła, że urny psuje i podpala lokale „prozachodnia opozycja liberalna”. No bo kto?

Piątek jest w Rosji dniem roboczym, na głosowanie zgoniono więc przede wszystkim pracowników sfery budżetowej, którzy byli pod ręką. W pewnym momencie było ich tak dużo, że padł system obsługujący wybory. Nie na długo, ale padł. Pojawiły się w mediach domniemania, że to hakerzy narozrabiali.

Choć w dyktaturach tzw. wybory nie są wyborami, a rytuałem, to część nastawionego nieprzychylnie wobec władzy społeczeństwa szuka sposobów na wyrażenie swojego negatywnego stanowiska. Aleksiej Nawalny przed śmiercią zwrócił się do swoich zwolenników z apelem, aby przyszli pod lokale wyborcze 17 marca w południe i zagłosowali przeciwko Putinowi. To miałby być wyraz protestu przeciwko uzurpacji władzy przez Putina, przeciwko wojnie, przeciwko więzieniu ludzi za przekonania. Apel powtórzyła Julia Nawalna.

Rosyjskie władze uznały wezwanie do przyjścia w niedzielę o dwunastej za naruszenie prawa – miałoby to być, wedle interpretacji prokuratury, namawianie do udziału w nielegalnym zgromadzeniu. Dostrzeżono w tym znamiona działalności ekstremistycznej. Putin strzela z armaty do wróbli. Wzięcie udziału w tej akcji będzie aktem osobistej odwagi.

Na kremlowski spektakl „wyborczy” przyjechali obserwatorzy z zagranicy. Tak. Centralna Komisja Wyborcza z całą powagą zameldowała, że przebiegowi doniosłej procedury mają przyglądać się obserwatorzy ze 106 krajów świata. Furorę w mediach społecznościowych zrobiła wypowiedź urodziwej obserwatorki z Kamerunu, która przez kamerami rosyjskiej telewizji zapewnia, że wszystko jest zgodne z demokratycznymi wymogami, wszystko transparentne, doskonale przygotowane, ludzie są w pozytywnych nastrojach, wszystko będzie w porządku. Dama ma dobre wzorce w swoim kraju rodzinnym: od 1982 r. rządzi tam 91-letni obecnie dyktator Paul Biya. On też urządza spektakle zwane wyborami. I – będziecie się Państwo zapewne dziwić – wygrywa je.