7 czerwca 2025. Skorupka rosyjskich dzieci od najmłodszych lat musi nasiąkać putinizmem. Putinowi właśnie przedstawiono makietę nowego elementarza dla klas pierwszych szkół podstawowych. Na pierwszej stronie ma się znaleźć tekst napisany przez samego prezydenta. Czegoś takiego jeszcze w rosyjskim szkolnictwie nie grali.

Doradczyni prezydenta Jelena Jampolska cała w pąsach pokazała szefowi dwa dni temu, jak będzie wyglądać nowy elementarz dla uczniów klas pierwszych. Nowa książeczka, z której pierwszaki będą uczyły się czytać, jest jedną z cegiełek dopinanej nowej jednolitej państwowej listy podręczników (do tej pory w szkołach można było wybierać podręczniki, teraz wraca się do koncepcji jednego obowiązującego programu szkolnego i jednolitych podręczników).

Na okładce elementarza znajdą się symbole i barwy rosyjskiej flagi. Projektem dowodziła rada ds. nowego rosyjskiego stylu (ciało powstało w kwietniu br. na polecenie Putina, aby zwalczać „obcą zachodnią symbolikę”), a pracowało nad nim kilka zespołów designerów. Wybór padł ostatecznie na projekt Rosyjskiego Uniwersytetu Państwowego imienia Kosygina. Projekt generalnie się nie spodobał, skrytykowali go nawet komentujących na prokremlowskim portalu „Wzglad”, który krytyki pod adresem władz i jej pomysłów się nie dopuszcza. Ludzie pisali, że ubogi, że to znęcanie się nad dziećmi, że profanacja flagi. Niektórzy z dyskutantów domagali się przywrócenia starego, sowieckiego elementarza – niedoścignionego wzorca z 1955 r. (https://dzen.ru/a/ZGO9he1XG16SvKRP). Jampolska zachwalała produkt jak mogła: „Dawno, a może nawet i nigdy dotąd nie mieliśmy takiego pięknego elementarza”. Potem jednak, gdy na jej stronie zaczęły się masowo pojawiać równie negatywne komentarze, zamknęła możliwość komentowania.

O gustach, wiadomo od wieków, non disputandum est. Ale co można powiedzieć o pomyśle zamieszczenia na wstępie podręcznika tekstu, który ma napisać Putin? Jampolska tak zachęciła prezydenta: „1 września ten tekst pierwszoklasistom przeczytają nauczyciele, rodzice, babcie, dziadkowie, a nieco później dziecko ponownie przeczyta tekst już samo. I napełni je duma, że oto osobiście zwraca się doń prezydent kraju. To uczyni szkołę jeszcze ważniejszą”.

Jaki będzie następny krok? Może trzeba będzie te (nieznane jeszcze) słowa prezydenta wykuć na pamięć. Ci, którzy najpiękniej zadeklamują prezydenckie przesłanie, otrzymają być może specjalne stypendium, a potem bilet na studia bez egzaminów. W całym kraju powstaną uniwersytety badające tekst i budujące wokół całe naukowe teorie. Wzorem będzie Turkmenistan i wielka spuścizna Ruhnamy – księgi spisanej przez Turkmen-baszy, Ojca Wszystkich Turkmenów, pierwszego prezydenta republiki, Saparmurata Nyyazowa. W turkmeńskich szkołach i uniwersytetach znajomość Ruhnamy była obowiązkowym przedmiotem, uczniowie i studenci zdawali z tego egzaminy. Po śmierci umiłowanego przywódcy stopniowo rezygnowano z owego kuriozum. Teraz Rosja ma już wydeptaną ścieżkę w tworzeniu kultu jednostki wodza.

Nauczyciele, którzy (anonimowo) odważyli się ocenić nowy elementarz, mówią: „to najbardziej zideologizowany podręcznik we współczesnej rosyjskiej historii”. Od 2022 r. w rosyjskich szkołach odbywają się lekcje nazywane „Rozmowy o tym, co najważniejsze” – odbywają się raz w tygodniu po ceremonii wciągnięcia flagi na maszt i odśpiewaniu hymnu państwowego. W zeszłym roku Putin poparł ideę wprowadzenia takich lekcji w przedszkolach.

Kiedyś było takie powiedzonko: „Armia Radziecka z tobą od dziecka”. Historia lubi się powtarzać. Teraz umiłowany prezydent wkracza w życie obywateli Rosji od żłobka, a nawet jeszcze wcześniej. By dobrze nasiąknięta putinizmem skorupka w wieku dojrzałym trąciła chęcią wstąpienia do armii.

2 czerwca 2025. Tę bezprecedensową operację ukraińskie służby specjalne przygotowywały przez półtora roku. Otrzymała kryptonim „Pajęczyna” (Pajęcza sieć, ukr. Павутина). W jej wyniku w miejscach bazowania uszkodzonych zostało 40 rosyjskich samolotów bojowych (13 zostało zniszczonych), w tym należące do kategorii strategicznych. Strona ukraińska twierdzi, że zadała straty w przeliczeniu na pieniądze sięgające nawet 7 mld dolarów. Nie mówiąc o stratach, których nie da się przeliczyć na pieniądze. Według strony ukraińskiej, ucierpiało 34 procent strategicznych samolotów zdolnych do przenoszenia skrzydlatych rakiet, w tym Tu-22M3 i Tu-95MS. Zdaniem ekspertów, Rosja nie ma zdolności do odtworzenia tych zasobów.

Ministerstwo obrony Rosji potwierdziło, że zostały zaatakowane lotniska w pięciu regionach – obwodach murmańskim, irkuckim, iwanowskim, riazańskim i amurskim. Atak zakwalifikowano jako „akt terroru”.

Rosyjskie ministerstwo obrony zakomunikowało, że na lotniskach wojskowych w obwodach amurskim, riazańskim i iwanowskim atak dronów FPV z okolic w bezpośredniej bliskości lotnisk został odparty, doszło jedynie do zapalenia się kilku samolotów, nikt nie zginął. W telewizyjnych programach (dez)informacyjnych tematowi poświęcono 40 sekund (tak, sekund, nie minut) czasu antenowego. „Nic się nie stało, Rosjanie, nic się nie stało”.

W obwodzie amurskim jedna z ciężarówek przewożących drony nie dojechała do punktu przeznaczenia, doszło do wybuchu, ciężarówka spłonęła. W rezultacie lotnisko w obwodzie amurskim nie ucierpiało.

Ukraińskie służby dostarczyły na terytorium Rosji drony i drewniane stelaże. Stelaże zostały umieszczone w naczepach wielkich tirów, a drony ukryte zostały w podsufitkach. Operacja rozpoczęła się od rozsunięcia ruchomych klap w naczepach i odpalenia zdalnie dronów, które zaatakowały samoloty w miejscach bazowania. Baza „Olenja” w obwodzie murmańskim znajduje się 1700 km od granicy z Ukrainą, baza „Biełaja” w obwodzie irkuckim – 4500 km od granicy z Ukrainą. Majstersztyk.

Operacją dowodził szef Służby Bezpieczeństwa Ukrainy Wasyl Maluk w ścisłej współpracy z prezydentem Wołodymyrem Zełenskim.

Rosyjskie samoloty bojowe dokonują ataków na ukraińskie miasta i zabijają ludzi, w tym cywili. Ukraińcy dokonali ataku na obiekty wojskowe, pozbawiając Rosję znaczącej części lotnictwa strategicznego. „Ta operacja to nie tylko uderzenie w obiekty wojskowe w głębi Federacji Rosyjskiej, a krach architektury bezpieczeństwa państwa. Dla ukraińskich służb specjalnych powstają nowe możliwości atakowania innych strategicznych obiektów wojskowych wewnątrz terytorium FR. Rosja uważała, że na głębokim zapleczu jej samoloty są bezpieczne” – ocenił były oficer lotnictwa wojskowego Ukrainy Anatolij Chrapczynski (wypowiedź dla TV Nastojaszczeje Wriemia).

Rosyjskie władze zaniemówiły z wrażenia. Władimir Putin już całą dobę milczy jak zaklęty. Nie zajął stanowiska także w sprawie katastrof kolejowych w obwodzie briańskim (most zawalił się na pociąg pasażerski, zginęło 7 osób) i w obwodzie kurskim (pod lokomotywą pociągu towarowego zawalił się most kolejowy).

Natomiast rosyjscy blogerzy obsługujących propagandowo wojnę szumią i szumią. Uznali ukraiński atak za wystarczający powód do uderzania jądrowego na Ukrainę ze strony Rosji i wzywają najwyższe władze do wyciągnięcia głowic. Strona „Echa” natomiast cytuje emocjonalny list z-blogera do Władimira Putina (list jest dziś w Rosji hitem internetów). List napisany został w całości „matem”, czyli to jeden wielki bluzg (https://echofm.online/opinions/vladimir-vladimirovich-uslyshte-nas). Jeśli go przełożyć na literacki rosyjski, to ta wymowna skarga straci charakter. A jest tu nie tylko o ciosie, jaki zadała Rosji Ukraina swoją operacją „Pajęczyna”, ale także próba zrozumienia, jak to się mogło stać. I bloger rzuca kalumnie pod adresem rządu i władz regionalnych, które pasą się na budżetowych pastwiskach, forsę chowają do kieszeni; służby specjalne takie niby świetne, a o bezpieczeństwo nie dbają i w ogóle nie wiedzą, o co chodzi. A z Ukrainą to w ogóle nie należy wdawać się w rozmowy, tylko bić, zabijać.

*
Operacja „Pajęczyna” została przeprowadzona w przeddzień drugiej rundy rozmów delegacji ukraińskiej i rosyjskiej w Stambule. Spotkanie 2 czerwca trwało ponad godzinę. Według Zełenskiego, delegacje wymieniły dokumenty za pośrednictwem strony tureckiej (chodzi o memoranda w sprawie przyszłego porozumienia pokojowego).

Wymierny rezultat to porozumienie w sprawie wymiany jeńców (według formuły „wszyscy za wszystkich” mają być wymienieni ciężko ranni i ciężko chorzy), wymiany ciał poległych (6 tys. na 6 tys.) oraz jeńców w wieku 18-25.

Nie udało się osiągnąć porozumienia w sprawie zawieszenia ognia. Ustalono jedynie, że na określonych odcinkach frontu dojdzie do 2-3-dniowego zawieszenia broni, aby „można było pozbierać ciała poległych”. Minister obrony Ukrainy Rustem Umerow oświadczył, że Rosja nie zgodziła się na całkowite bezwarunkowe zawieszenie broni ani na osobiste spotkanie prezydentów (co proponowała strona ukraińska).

Ukraińska delegacja przekazała rosyjskiej listę nazwisk dzieci, które należy zwrócić Ukrainie: „Chodzi o setki dzieci, które Rosja nielegalnie deportowała i przetrzymuje na terytoriach okupowanych” – zaznaczył członek delegacji ukraińskiej. Przewodniczący rosyjskiej delegacji Władimir Miedinski obiecał, że każdy przypadek zostanie skrupulatnie sprawdzony, ale skomentował ukraińską propozycję z waszecia: „Nie róbcie tutaj taniego teatrzyku dla bezdzietnych europejskich staruszek”.

Według komentującego spotkanie w Stambule korespondenta „The Economist” Olivera Carrolla, członkowie delegacji nie wymienili uścisków dłoni.

Teraz obie strony będą studiować dokumenty.

31 maja 2025. Na plakatach, w reportażach telewizyjnych, w sprawozdaniach władz różnych szczebli, a nade wszystko w opowiastkach Putina życie w Rosji jest tak wspaniałe, że nazwać je rajem to mało. Ale codziennie wydarza się coś, co ten sielski obrazek zakłóca.

Jedną z namolnych bajek, sprzedawanych przez Putina poddanym, jest zapewnienie, że uczestnicy „specjalnej operacji wojskowej” to nowa elita Rosji (pisałam o tym w cyklu „Rosyjska ruletka” https://www.tygodnikpowszechny.pl/putin-obiecuje-awans-spoleczny-czy-rosje-czeka-wymiana-elit-186083; https://www.tygodnikpowszechny.pl/putin-tworzy-nowe-rosyjskie-elity-189439). Powstał pokazowy projekt „Czas bohaterów”, w ramach którego wyselekcjonowani weterani powracający z frontu otrzymują szansę zdobycia wiedzy niezbędnej do objęcia jakiegoś stanowiska w strukturze władzy. Na niskim szczeblu i gdzieś daleko od stolic, ale z obiecaną możliwością awansu.

Jednym z uczestników tego projektu był 34-letni Zaur Gurcyjew (https://xn--b1aachba0csne6n.xn--p1ai/news/tpost/8utmf6hta1-uchastnik-programmi-vremya-geroev-zaur-g). Urodził się w Osetii. Możliwą drogę awansu dostrzegł w służbie wojskowej, ukończył Akademię Wojskową w Petersburgu. Po rozpoczęciu pełnoskalowej agresji Rosji na Ukrainę został rzucony na ważny odcinek: szturm Mariupola. Dowodził lotniczą komponentą operacji. „Gdzie ma spaść bomba, w co ma trafić rakieta – tym się zajmujemy” – mówił major Gurcyjew w jednym z wywiadów. Na stronie projektu „Czas bohaterów” podkreślono z dumą, że to dzięki jego wysiłkom „udało się zwiększyć efektywność ataków” (czyli zabić jeszcze więcej ludzi – jak choćby w ataku na szpital czy teatr). Za te zbrodnie został wynagrodzony przez system nie tylko Orderem Męstwa, ale także wymarzoną synekurą: został zastępcą mera Stawropola na południu Rosji (był z tym miastem związany od wielu lat).

W Stawropolu Gurcyjew doglądał, jak się mają relacje pomiędzy strukturami poszczególnych służb mundurowych w mieście, odpowiadał za wychowanie patriotyczne i… zapobieganie aktom terroru. Cieszył się zaufaniem mera i czekał na kopa w górę (do władz regionalnych) dzięki wsparciu bezpośredniego przełożonego.

Późnym wieczorem, a właściwie w nocy z 28 na 29 maja na podwórzu domu przy ulicy Czechowa w Stawropolu spotkało się dwóch mężczyzn: Gurcyjew i 29-letni Nikita Pieńkow. Według enuncjacji medialnych, Pieńkow zajmował się w przeszłości tresurą psów policyjnych (według innej wersji – pracował jako funkcjonariusz konwojujący skazanych), fascynował się rapem i tatuażami. Ostatnio nie miał stałej roboty.

Jak piszą dobrze poinformowani autorzy kanału Baza w Telegramie (https://t.me/bazabazon/37782), Gurcyjew sam przyjechał pod dom na Czechowa. Pieńkow wynajmował w tym domu mieszkanie. Czy Gurcyjew i Pieńkow znali się? Nie wiadomo. W jaki sposób i w jakiej sprawie umówili się w środku nocy? Też nie wiadomo. Inny kanał na Telegramie WCzK-OGPU (https://t.me/rucriminalinfo/1604), specjalizujący się we wrzucaniu informacji pozyskanych od „siłowików”, twierdzi, że mężczyźni poznali się za pośrednictwem portalu randkowego dla gejów. Żadne inne źródło nie potwierdziło tej skandalizującej wersji. Dostępne w sieci wiadomości o życiu rodzinnym Gurcyjewa są sprzeczne. Jedne źródła piszą o tym, że miał dziecko/dzieci z małżeństwa, które się rozpadło, a obecnie miał konkubinę, inne – że miał żonę i troje dzieci.

Wróćmy do wydarzeń na ulicy Czechowa. Na nagraniu z kamery monitoringu widać, jak do stojącego na podworcu Gurcyjewa podchodzi szczupły mężczyzna w czapce z daszkiem, z torbą przewieszoną przez ramię. W momencie, gdy jest już bardzo blisko, dochodzi o eksplozji. Na razie nie jest jasne, co zostało zdetonowane – czy był to granat czy (co bardziej prawdopodobne) bomba, odpalona zdalnie. Gurcyjew i Pieńkow zginęli na miejscu.

Czy Pieńkow wiedział, że jest „żywą bombą”? Czy działał na czyjeś zlecenie? Czyje? Gdzie znajdował się ładunek? W torbie, którą miał przy sobie Pieńkow? A może bombę miał na sobie, jak rasowy zamachowiec-samobójca? Sporo pytań i niejasności na tym etapie.

Podczas rewizji w mieszkaniu zajmowanym przez Pieńkowa nie znaleziono śladów materiałów wybuchowych, co może świadczyć, że to nie on skonstruował bombę, która posłużyła do zamachu. A może miał jeszcze jakąś inną metę?

Gubernator Kraju Stawropolskiego Władimir Władimirow oświadczył: „Toczy się śledztwo. Rozpatrywane są różne wersje, w tym zorganizowanie zamachu z udziałem nazistów z Ukrainy”. Podobne opinie wyrażają rosyjscy propagandyści. Dopuszczają, że trwa polowanie na uczestników programu „Czas bohaterów”.

19 maja 2025. Dzisiaj odbyła się rozmowa telefoniczna Trump-Putin. Trwała dwie godziny. To jedyny konkret, jakim mogą pochwalić się obie strony. Reszta to mgławica. Ale optymizmu jak na lekarstwo. Albo jeszcze mniej.

To była trzecia rozmowa telefoniczna pomiędzy Kremlem a Białym Domem od 12 lutego (https://www.tygodnikpowszechny.pl/prezent-dla-putina-jak-kreml-zareagowal-na-dzialania-administracji-trumpa-w-sprawie-ukrainy-189832). Druga odbyła się w marcu: https://www.tygodnikpowszechny.pl/putin-rozgrywa-trumpa-rozmowy-o-ukrainie-sluza-przede-wszystkim-rosji-190140

Donald Trump nazwał rozmowę „świetną”, a potencjał Rosji określił jako „nieograniczony”. Wyraził przekonanie, że niebawem rozpoczną się negocjacje pomiędzy Rosją i Ukrainą. W sieci społecznościowej Truthsocial napisał: „Rosja i Ukraina bezzwłocznie rozpoczną rozmowy o zawieszeniu broni i – co o wiele ważniejsze – o zakończeniu wojny. Warunki zostaną omówione przez obie strony”. I dalej: „Rosja chce handlować ze Stanami Zjednoczonymi na dużą skalę, kiedy zakończy się ta katastrofalna krwawa łaźnia. Zgadzam się z tym. Rosja ma ogromne możliwości, aby utworzyć ogromną liczbę miejsc pracy i bogactwa. […] Ukraina też może stać się wielkim beneficjentem handlu w procesie odbudowy swojego kraju”.

Trump poinformował o tym, że zrelacjonował przebieg rozmowy prezydentowi Zełenskiemu i kilku europejskim politykom. Wskazał też, że „nowy papież byłby zainteresowany poprowadzeniem negocjacji. Niech zatem ten proces się rozpocznie”.

Władimir Putin po rozmowie wyszedł do dziennikarzy i wygłosił krótki komunikat (https://t.me/tass_agency/315751). Wyglądał na zmęczonego, nie był opromieniony ani uskrzydlony sukcesem, starannie dobierał słowa, każde owijając dodatkowo zastrzeżeniem w rodzaju „być może”, „ewentualnie”, „w przyszłości”. Określił rozmowę jako „pełną treści i szczerą”.

„Prezydent USA przedstawił swoje stanowisko w sprawie przerwania działań zbrojnych, rozejmu, ja ze swej strony zaznaczyłem, że Rosja również opowiada się za pokojowym uregulowaniem ukraińskiego kryzysu. Musimy po prostu wyznaczyć najbardziej efektywne drogi, którymi będziemy zmierzać do osiągnięcia pokoju”. Zapowiedział, że Rosja gotowa jest do podjęcia rozmów z Ukrainą o wypracowaniu memorandum pokojowego. Dodał zaraz potem, że warunkiem „możliwego porozumienia pokojowego jest określenie odpowiednich warunków, takich jak zasady uregulowania, termin zawarcia porozumienia pokojowego, w tym możliwe zawieszenie ognia w wyznaczonym czasie w razie osiągnięcia odpowiednich porozumień”. A zatem: wszystko jest możliwe pod warunkiem że jest możliwe albo niemożliwe, byle na naszych warunkach. W przyszłości.

A na koniec Putin znów wyciągnął dobrze znaną płytę: „dla Rosji najważniejsze jest, aby usunąć praprzyczyny konfliktu”.

Czyli jesteśmy w punkcie wyjścia – Rosja nie zamierza zmieniać swojego podejścia do konfliktu. Słowo-klucz to „praprzyczyny”. Czyli to, z czym Rosja przystąpiła do wojny w 2022 r. Celem jest zniszczenie ukraińskiej państwowości. Na obecnym etapie Rosji zależy na międzynarodowym uznaniu dla zdobyczy terytorialnych (na początek: Krym plus cztery wschodnie obwody Ukrainy). Żadnych reparacji wojennych dla Ukrainy.

Emigracyjny dziennikarz i publicysta Dmitrij Koleziew w gorącym komentarzu na platformie X napisał: „Putinowi powiedzieli: zgódź się na 30-dniowe zawieszenie broni, jeśli faktycznie jesteś gotowy zakończyć wojnę. A on na to: możemy walczyć jeszcze 20 lat, ale możemy w zasadzie już teraz zacząć prace nad tym, jak może wyglądać porozumienie pokojowe. Co oznacza, że pod przykrywką procesu pokojowego [Rosja] będzie nadal prowadzić wojnę, a jednocześnie będzie zwodzić Trumpa i odwodzić go od wprowadzenia sankcji lub zwiększenia pomocy wojskowej dla Ukrainy”.

Putin nie chce kończyć wojny. Wykręca się, obudowuje pustymi frazami imitację gotowości do rozmów. Zwodzi, pudruje Trumpowi mózg, nie bez podstaw licząc na dywidendy – dostał już przecież tyle prezentów.

Doradca Putin ds. międzynarodowych Jurij Uszakow powiedział, że jednym z tematów rozmowy były prace nad wymianą więźniów pomiędzy Rosją a USA według formuły „9 na 9”.

A szumnie zapowiadane jeszcze w lutym spotkanie Trump-Putin? Uszakow zaznaczył, że o tym też była mowa w telefonicznym dialogu: do spotkania dojdzie, gdy będzie ono „wszechstronnie przygotowane”. (Czy jeszcze ktoś pamięta, że Trump sugerował cztery dni temu, że już nadszedł czas, aby zorganizować bezpośrednie spotkanie z Putinem? I co? I nic. Znowu przelewanie frazesów z pustego w próżne).

I stawała jeszcze sprawa sankcji. Według Uszakowa, Trump wspomniał, że w Senacie leży już gotowy projekt wprowadzenia nowych ograniczeń wobec Rosji, ale jednocześnie zapewnił, że on sam jest „zwolennikiem osiągnięcia porozumienia, a nie wprowadzania sankcji”.

13 maja 2025. Wizyta przewodniczącego Chińskiej Republiki Ludowej Xi Jinpinga w Moskwie (8-10 maja) miała nie tylko wymiar polityczny, ale także kulturalny. Odwracająca się od Zachodu Rosja poszukuje nowych formatów – wielostronne partnerstwo z Chinami ma zapełnić powiększającą się lukę w zagranicznej wymianie – politycznej, naukowej, gospodarczej i kulturalnej. Xi Jinping i Władimir Putin patronują rozwojowi więzi między obu państwami i narodami, w tym na kinowym ekranie.

O wizycie Xi Jinpinga w Moskwie, przyjacielskiej herbatce wypitej z Putinem, podpisanych dokumentach mających podkreślić zacieśniającą się współpracę dwustronną, obecności Xi na głównej trybunie podczas defilady 9 maja (i o samej defiladzie i 80-leciu Pobiedy) napisałam w komentarzach dla Tygodnika Powszechnego (https://www.tygodnikpowszechny.pl/80-lecie-zakonczenia-wielkiej-wojny-ojczyznianiej-putin-pokaz-sily; https://www.tygodnikpowszechny.pl/co-wolno-rosyjskiemu-weteranowi-rezim-przyucza-kobiety-na-ofiary-190597; https://www.tygodnikpowszechny.pl/rosyjscy-szpiedzy-do-trumpa-europa-naszym-wspolnym-wrogiem-190458). Teraz kilka słów o kinematografii jako spodziewanej platformie nowo wykuwanego braterstwa.

Pełnoskalowa agresja Rosji na Ukrainę przeorała także kulturę, w tym film. Jedna z najważniejszych osób w rosyjskim kinie, Nikita Michałkow, popierający Putina, w 2022 r. obraził się na zachodnich kolegów po fachu, którzy nie zrozumieli jego fascynacji dyktatorem i krwawą wojną. Ogłosił, że Rosja musi iść własną drogą – robić własne filmy, przyznawać własne nagrody itd. (https://www.tygodnikpowszechny.pl/wlasne-filmy-wlasne-oscary-rosyjska-kultura-idzie-w-swoja-strone-178451). Ministerstwo kultury dwoi się i troi, żeby zapewnić odpowiednio spreparowaną papkę kultury masowej dla szerokich rzesz społeczeństwa. „Władze podejmują próby stworzenia nowego modelu kultury sprzęgniętego z bieżącą potrzebą polityczną. Z wypoconych w gabinetach urzędników ministerstwa kultury projektów ożywienia kinematografii czy literatury składa się nieodmiennie stary, dobry kałasznikow: wyciąć niebłagonadiożnych, nagrodzić chwalców, a podawaną społeczeństwu kulturalną strawę uprościć i sprowadzić do łopatologicznego przekazu: najlepsza jest rosyjska kultura, bo jest rosyjska, tradycyjna, wojenna, nasza. […] Kultura rozwija się, gdy nie jest ograniczana, a gdy nie jest ograniczana – rozwija się w kierunku protestu. A na protest władze nie mogą pozwolić – wszelkie przejawy niezgody w środowisku twórczym (i nie tylko twórczym) zwalczane są knutem” – napisałam w Tygodniku Powszechnym kilka miesięcy temu (https://www.tygodnikpowszechny.pl/rosja-lista-porzadnych-ludzi-z-nakazem-milczenia-188344). Pozwoliłam sobie na ten krótki zarys sytuacji w rosyjskiej kulturze, aby pokazać tło doniosłych decyzji podejmowanych przez przywódców Rosji i Chin na rzecz integracji w dziedzinie kultury, w tym filmu („Bo kino jest najważniejszą ze sztuk”).

„Rosja i Chiny pracują nad wspólnymi produkcjami filmowymi. Powstał już jeden film, który cieszy się sukcesem: „Czerwony jedwab”. Twórcy z obu krajów zamierzają kontynuować współpracę w tej sferze” – powiedział dumnie Putin podczas spotkania ze swoim wysokim gościem z Chin. Wyraził nadzieję, że Rosja i Chiny stworzą niemało wspólnych filmów, które z radością zostaną powitane przez widzów w obu krajach.
„Czerwony jedwab” w reżyserii Andrieja Wołgina wszedł na ekrany kin w lutym tego roku, główne role zagrali rosyjscy aktorzy (m.in. Gosza Kucenko), pojawili się też wykonawcy chińscy. Akcja filmu rozgrywa się w 1927 r. w pociągu na trasie Władywostok-Moskwa. Kurier z Chin wiezie tajne dokumenty, od których zależą stosunki chińsko-rosyjskie. Jak to w wątkach, zapożyczonych z potępionych zachodnich kryminałów bywa, w pociągu popełnione zostaje morderstwo, a carski agent ma rozplątać intrygę. Film obejrzało w Rosji półtora miliona widzów. Zdania odbiorców były podzielone. „Przeterminowany cukierek w drogim opakowaniu” – napisał jeden z profesjonalnych recenzentów. „Nasza doskonała odpowiedź na filmy o Bondzie” – zachwycał się inny.

Gazeta „Wiedomosti” pisze, że obecnie ekipy filmowe z Rosji i Chin zajęły się kolejnym wspólnym projektem pod roboczym tytułem „Sojusznicy” według pomysłu rosyjskiego pisarza Siergieja Minajewa. Film opowiada o pomocy sowieckich lotników dla Chin w czasie wojny chińsko-japońskiej 1937-1945. Prace nad filmem mają się zakończyć pod koniec 2026 r.

Jak napisał w analizie „Ideologiczne cementowanie sojuszu: szczyt rosyjsko-chiński” Witold Rodkiewicz (Ośrodek Studiów Wschodnich), „kooperacja ma przyczynić się do poszerzenia ideologicznych podstaw sojuszu poprzez wywodzenie go z przeszłości. Mit odwiecznej przyjaźni narodów chińskiego i rosyjskiego rozbudowano o nowy wątek braterstwa krwi przelanej we wspólnej walce z nazistowskimi Niemcami i militarystyczną Japonią”.

Jednym słowem – poszukiwane są wątki jednoczące, spajające przyjaźń rosyjsko-chińską. Nigdzie nie znalazłam wzmianki o projekcie nakręcenia filmu na przykład o wypadkach na wyspie Damanskij na Amurze w roku 1969 czy o innych drażliwych tematach w niespokojnej historii rosyjsko-chińskiej. „Jest prawda czasów, o których mówimy, i prawda ekranu”. I tego muszą się teraz kurczowo trzymać pracujący na zamówienie rosyjscy twórcy. Nie tylko we współpracy z Chinami.

5 maja 2025. O tym, że Patriarchat Moskiewski już dawno temu stał się bezkrytyczną obsługą kremlowskiego tronu, nie pisali tylko najbardziej leniwi. Do długiej listy czynów nielicujących z powagą Cerkwi, będących świętokradztwem, uprawianiem świeckiego kultu wojny, realizacją zadań powierzonych przez władzę świecką ostatnio duchowny z Iwanowa dopisał święcenie rakiet balistycznych.

Patriarcha Cyryl wielokrotnie błogosławił „specjalną operację wojskową”, jej pomysłodawcę i wykonawców jego woli, napisał nawet modlitwę w intencji tej wojny i kazał wszystkim duchownym Rosyjskiej Cerkwi Prawosławnej odczytywać ją co niedziela (https://www.tygodnikpowszechny.pl/putin-probuje-kupic-sobie-zwyciestwo-rozdajac-prezenty-cerkwi-183520). Tych kapłanów, którzy mieli wątpliwości, czy Cerkiew powinna firmować zbrodniczą agresję na sąsiada, postawiono przed sądem cerkiewnym, niektórych pozbawiono święceń (https://labuszewska.blog.tygodnikpowszechny.pl/2024/01/06/patriarcha-karze-za-przyzwoitosc/; https://labuszewska.blog.tygodnikpowszechny.pl/2024/04/07/krotki-cerkiewny-kurs-wojennego-putinizmu/).

Obrazki przedstawiające rosyjskich hierarchów święcących czołgi i armaty, wyprawiane, aby zabijać ukraińskich braci w wierze, można znaleźć w mediach społecznościowych na pęczki. Do grona duchownych rosyjskiej Cerkwi znajdujących ukojenie w braterstwie z bronią dołączył ostatnio hieromnich Makariusz. „Nie ma nic zdrożnego w tym, aby wypowiedzieć dobre słowa wobec tego przedmiotu, który służy korzyści tych czy innych ludzi. Od rakiety balistycznej do długopisu” – powiedział w jednym z wywiadów (https://absatz.media/news/117499-ot-ballisticheskih-raket-do-sharikovoj-ruchki-v-rpc-predlozhili-utverdit-praktiku-osvyasheniya-neobychnyh-predmetov). Najważniejsze, aby skropiona wodą święconą rzecz, przynosiła harmonię i spokój duszy jej posiadacza. Rakieta balistyczna na pewno spełnia te kryteria, nieprawdaż?

Makariusz jest znanym prawosławnym publicystą, komentuje w mediach bieżące wydarzenia, publikuje artykuły w cerkiewnej prasie, czasem pojawia się w telewizji (głównie zwalcza magię), udziela się jako misjonarz w projekcie „Batiuszka online”. W cytowanej powyżej wypowiedzi nie rozwinął tematu, dlaczego dobrze jest święcić rakiety balistyczne. Ale skoro sam patriarcha Cyryl przypisał powstanie sowieckiej broni jądrowej niebiańskiemu patronatowi, to wysławianie rakiet już nie może dziwić
(https://labuszewska.blog.tygodnikpowszechny.pl/2023/10/22/rosyjskie-atomowe-prawoslawie/). W sierpniu ub.r. jeden z hierarchów, protojerej Konstantin Tatarincew poszedł dalej i uznał, że można tę cudowną broń święcić. „Z jednej strony można byłoby spojrzeć na to tak: jak można poświęcić wodą święconą coś, co niesie śmierć – to nie do zaakceptowania. Ale z drugiej strony to przecież środek powstrzymywania, […] to gwarant pokoju”.

Ten, który trzyma rękę na rosyjskim guziku atomowym, lubi podkreślać swoje przywiązanie do wiary prawosławnej. Wczoraj telewizja państwowa nadała wiernopoddańczą laurkę z okazji 25-lecia Putina na urzędzie. Nadworny prezenter telewizyjny, Paweł Zarubin, który dostępuje zaszczytu pokazywania Putina telewidzom (w cotygodniowym wazeliniarskim programie „Moskwa. Kreml. Putin”), został wpuszczony do prywatnych apartamentów prezydenta na Kremlu. Złote, a skromne pomieszczenia – nic wielkiego, ot, sypialnia, pokój gościnny, kuchnia (a w niej lodówka, a w lodówce – kefir, którym Putin szczodrze ugościł Zarubina), siłownia. Kominek, portret cara Aleksandra III, biały fortepian. I domowa kaplica (https://t.me/zarubinreporter/3909).

Putin próbuje pozować na człowieka wierzącego. Służą temu m.in. wyprawy na wielkanocne czy bożonarodzeniowe nabożeństwa do cerkwi czy powierzane zaufanym totumfackim sprowadzanie świętego ognia z Bazyliki Grobu Pańskiego w Jerozolimie w Wielką Sobotę (https://labuszewska.blog.tygodnikpowszechny.pl/2017/04/15/dzisiaj-w-jerozolimie/). Pokazane w filmie Zarubina ikony, rozwieszone w jednym z pomieszczeń, też mają tę kagiebowską legendę uwiarygodnić. Putin mówił w wywiadzie, że w czasie ataku terrorystycznego na moskiewskiej Dubrowce (2002) „po raz pierwszy w życiu padł na kolana”. Ciekawe, że nigdy w żadnej wypowiedzi – ani Putina, ani kogokolwiek z jego otoczenia – nie było mowy o modlitwach w tej intencji. Rok 2002 to były początki jego rządów, wtedy jeszcze religijność nie była potrzebnym elementem prezydentury, a teraz Putinowi te quasi-religijne nutki są najwyraźniej potrzebne do „uczłowieczenia” obrazu. Imitacji duchowości.

W wycieczce po kremlowskim mieszkaniu Putina zwraca uwagę sztywność, bezguście i pustka. Być może Władimir Władimirowicz rzadko używa tego apartamentu – ma przecież rezydencję w Nowo-Ogariowie, pałac w Gielendżyku, siedzibę na Wałdaju. Wszędzie te same frędzle, kryształy, pozłotka, imitacja życia. I wszędzie ta sama pustka.

25 kwietnia 2025. Radosna militaryzacja zbiorowości zamieszkującej Federację Rosyjską postępuje. Hitem internetów została w ostatnich dniach wiadomość z obwodu kemerowskiego: personel miejscowej izby porodowej imienia J. Atamanowa stroi nowo narodzone maleństwa w… mundury Armii Czerwonej.

Pielęgniarki opiekujące się noworodkami same uszyły dla podopiecznych miniaturowe czapeczki i żołnierskie płaszcze-pałatki. Rodzice odbierają tak ubrane maluchy przy wypisie (zdjęcia można obejrzeć m.in. tu: https://pikabu.ru/story/rodilsya_uvidel_svet_prinyal_prisyagu_12650453 albo tu: https://www.kem.kp.ru/daily/27690/5079076/).

Ta „dobra i wzruszająca” akcja związana jest ze zbliżającą się 80. rocznicą Pobiedy w wielkiej wojnie ojczyźnianej. Jak w mediach społecznościowych wyjaśnili autorzy pomysłu, „inicjatywa ma przypomnieć o łączności między pokoleniami, męstwie obrońców Ojczyzny, a także o tym, że nawet najmniejszy obywatel Rosji to cząstka wielkiej historii”.

Jednym słowem: urodziło się nowe mięso armatnie. Jak się „najmniejszego obywatela Rosji” wbije już przy narodzinach w mundur, to potem – wiadomo, po osiągnięciu odpowiedniego wieku zaraz w kamasze i na front. Putin czeka na kolejne zastępy.

„Pobiedobiesje” (opętanie Pobiedą) narasta od wielu lat. Putinowi podoba się zabawa w przymierzanie tamtej zwycięskiej dla ZSRS wojny do dzisiejszych ambicji. Podoba się też dużej części jego poddanych. W okolicach 9 maja po ulicach rosyjskich miast już maszerowały dziarskie kilkulatki w mundurach krasnoarmiejców. Ale niemowląt w płaszczach-pałatkach jeszcze nie było. Może następnym razem maleństwom oprócz mundurów będą wydawać miniaturowe pepesze i granatów pęk, a zamiast wózeczka – czołg. Czym skorupka za niemowlęctwa nasiąknie i tak dalej…

18 kwietnia 2025. Sąd w Petersburgu skazał dziewiętnastoletnią aktywistkę Darię Kozyriewą na dwa lata osiem miesięcy łagru. Była sądzona z artykułu o dyskredytacji rosyjskiej armii. Ta dyskredytacja polegała na przyklejeniu kartki z wierszem Tarasa Szewczenki na pomniku poety i udzieleniu wypowiedzi Radiu Swoboda. Prokurator domagał się kary sześciu lat, sąd okazał się taki humanitarny, bo putinowski sąd jest najbardziej humanitarnym sądem na świecie.

Daria Kozyriewa była studentką Uniwersytetu Petersburskiego, została relegowana z uczelni za antywojenne gesty. W lutym 2024 r. została aresztowana. Jak napisałam wtedy na blogu, „za wykroczenie przeciwko prozie życia w agresywnym putinizmie: w drugą rocznicę rozpoczęcia pełnoskalowej inwazji Rosji na Ukrainę nakleiła na pomniku ukraińskiego poety Tarasa Szewczenki kartkę z fragmentem jego wiersza. Oprawcy nie odpuszczą, bo to groźna (zdaniem reżimu) recydywa: w grudniu 2022 r. Daria na instalacji poświęconej partnerstwu miast – Petersburga i Mariupola – napisała: „Mordercy, zniszczyliście je. Judasze” (więcej tutaj: https://labuszewska.blog.tygodnikpowszechny.pl/2024/02/28/aresztowana-daria-kozyriewa/).

– Ukrainy nikt już nie napadnie. Ten naród przez wieki przelewał krew za swoją wolność. Już nigdy tej wolności nikomu nie odda. Putinowi trudno jest uwierzyć, że Małorosji nie dostanie – powiedziała Kozyriewa w swoim ostatnim słowie przed sądem. – Marzę, aby Ukraina odzyskała odebrane przez Rosję ziemie.

Kilka dni wcześniej sąd w Moskwie skazał dziennikarzy Antoninę Faworską, Siergieja Karielina, Konstantina Gabowa i Artioma Krigera na 5,5 roku łagru za „działalność w organizacji ekstremistycznej”. Rozprawa odbywała się za zamkniętymi drzwiami. Dlatego szczegóły aktu oskarżenia i sentencji wyroku nie są znane. Tą „organizacją ekstremistyczną”, zdaniem putinowskiego wymiaru niesprawiedliwości, była Fundacja Walki z Korupcją, założona przez Aleksieja Nawalnego.

Fryzjerka Anna Aleksandrowa, lat 47, została przez sąd rejonowy w Puszkinie pod Petersburgiem skazana na 5 lat i 2 miesiące łagru za motywowane polityczną nienawiścią rozpowszechnianie fejków o wojnie. W ten sposób sklasyfikowano wpisy w mediach społecznościowych. Podstawą oskarżenia był donos sąsiadki.

W Niżnym Nowogrodzie sąd skazał dwóch uczniów Jegora Starszynowa i Kiriłła Smirnowa na 2,5 roku pozbawienia wolności za wideo zawierające krytykę Putina (formalnie za „dyskredytację armii”). Donos na nich napisała dyrektorka szkoły, do której chodzili.

Уж сколько их упало в эту бездну,
Разверстую вдали!
Марина Цветаева

14 kwietnia 2025. W wyniku rosyjskiego ataku rakietowego na miasto Sumy zginęło 35 osób, w tym dwoje dzieci, obrażenia odniosło 119 osób, w tym piętnaścioro dzieci. Do ataku doszło dwa dni po rozmowach Władimira Putina i specjalnego wysłannika prezydenta USA, Steve’a Witkoffa. Tak wygląda rakietowa dyplomacja Rosji.

Niedziela Palmowa, w centrum miasta ożywiony ruch. Nadlatują dwie rakiety Iskander, zabijają 34 osoby, obracają w perzynę wiele budynków. Ukraiński wywiad ustalił, że rakiety wystrzelono z obwodu kurskiego i woroneskiego, atak przeprowadzili wojskowi z 112. i 448. brygady wojsk rakietowych.

Kilka dni wcześniej, 4 kwietnia rosyjski pocisk balistyczny Iskander-M w Krzywym Rogu zabił 20 osób, w tym dziewięcioro dzieci, ponad 70 zostało rannych. Według strony rosyjskiej plac zabaw, na którym zginęły dzieci, nie był celem ataku: chodziło o pobliską restaurację, w której pono miała się odbywać narada ukraińskich wojskowych z zachodnimi instruktorami. Taką kłamliwą wersję, nie mrugając okiem, przedstawił w ONZ przedstawiciel Rosji w tej organizacji Wasilij Niebienzia. Mówił to tego dnia, gdy w Krzywym Rogu odbywały się pogrzeby zabitych przez Rosję dzieci. Pogrzebów rzekomych celów uderzenia – wojskowych z Ukrainy i z Zachodu – ani tego dnia, ani w dniach następnych jakoś nie było.

Śmiertelne żniwo wśród cywili zebrał atak rosyjskich dronów na Charków 3 kwietnia: zginęło 5 osób, rany odniosło 34. To nie był pierwszy atak rosyjskich bezzałogowców na to miasto – drony atakowały także 2 kwietnia i wcześniej. W pierwszych dniach kwietnia rosyjskie drony doleciały również do Kijowa, Mikołajowa, Dniepru, Odessy i Zaporoża. Zniszczenia, pożoga, nieszczęścia. Zbrodnie wojenne państwa terrorysty.

Ekspert ds. wojskowości Jan Matwiejew napisał: „Dlaczego atak na Sumy to zbrodnia wojenna? […] Proszę się przyjrzeć zdjęciom miejsc, w które trafiła rakieta: widać ślady odłamków, a zatem została użyta broń, niosąca zniszczenie na wielkiej powierzchni. Użycie szrapneli wobec celów w mieście, gdzie znajduje się wielu cywilów, to zbrodnia wojenna. Bo zamiast do minimum sprowadzić możliwe ofiary wśród ludności cywilnej, użycie tego typu pocisku je maksymalizuje”.

Atak na Sumy miał miejsce w Niedzielę Palmową, dzień święty dla wyznawców chrześcijaństwa. Za tydzień Putin znów będzie imitował wiarę i przywiązanie do tradycji podczas wielkanocnego nabożeństwa w cerkwi. Wielu komentatorów jako ilustrację dla wczorajszego bestialstwa w Sumach wyciągnęło fotografię z 2016 r., na której Putin stoi w cerkwi na górze Atos. Prawie święty człowiek, któż by wątpił. Prawie robi tu wielką różnicę.

Steve Witkoff przyjechał do Petersburga w ramach przygotowań do przygotowań do przygotowań i przygotowań. Na widok Putina był tak wzruszony, że położył dłoń na serce. I z tym sercem na dłoni podszedł się wyściskać. Rozmowy trwały 4,5 godziny. O czym? Biały Dom do tej pory nie opublikował oficjalnego komunikatu z wizyty, a przecieki medialne są niewiarygodne (m.in. Reutersa, który sugeruje drogę do pokoju przez fazę oddania Rosji okupowanych obwodów Ukrainy). Tylko rzeczniczka administracji prezydenta zaznaczyła, że USA uważają rozmowy za „kolejny krok w stronę zawieszenia broni”.

Witkoff spotkał się też z Kiriłłem Dmitrijewem, który otrzymał zadanie wodzić Amerykanów na pokuszenie wizją współpracy gospodarczej (http://labuszewska.blog.tygodnikpowszechny.pl/2025/02/18/po-spotkaniu-w-rijadzie-czesc-1/). Jeden z komentatorów zauważył na Twitterze (https://x.com/DenisDanilovL/status/1910719370201800721), że Witkoff wsiadł do samochodu Dmitrijewa, co jest złamaniem procedur bezpieczeństwa. O protokole można zapomnieć. Pełne zaufanie do gospodarza.

Witkoff udał się też do petersburskiej synagogi, gdzie spotkał się z naczelnym rabinem miasta i przedstawicielami miejscowej wspólnoty. Otrzymał w darze wino i macę z okazji nadchodzącego święta Pesach (https://www.vesty.co.il/main/article/r1h5nh8rjg).

Donald Trump zapytany przez dziennikarzy o to, co myśli o rosyjskim ataku na Sumy odparł: „Myślę, że to straszne. Powiedziano mi, że oni popełnili błąd. Ale ja myślę, że to koszmar. Myślę, że wojna to straszna rzecz”. Co miał na myśli, mówiąc o „błędzie”? „Oni popełnili błąd – wyjaśnił, nic nie wyjaśniając. – Uważam, że tak było. Posłuchajcie, to ich trzeba o to spytać. To wojna Bidena, to nie moja wojna. Jestem tu od niedawna. Ja po prostu staram się ją zakończyć, abyśmy mogli uratować jak najwięcej ludzi”.

Kilka dni wcześniej Trump przedłużył o rok sankcje wobec Rosji, które w kwietniu 2021 r. wprowadził wspominany z niechęcią poprzednik (dekret nr 14024, podpisany w związku z ingerencją Rosji w amerykańskie wybory; dekret był wielokrotnie nowelizowany, dochodziły nowe sankcje). Wcześniej (27 lutego) Trump przedłużył obowiązywanie sankcji wprowadzonych wobec Rosji w związku z pogwałceniem suwerenności i integralności terytorialnej Ukrainy (jeszcze przez Baracka Obamę w 2014 r. po aneksji Krymu, też wielokrotnie uzupełniany).

Wróćmy jeszcze do tragicznych wydarzeń w Sumach. Kremlowscy propagandyści rozwinęli szyk tyralierą. Program „Niedzielny wieczór z Władimirem Sołowjowem” prowadzący rozpoczął od stwierdzenia: „Tradycyjna niemiecka propaganda pospołu z brytyjską próbuje zmontować kolejną Buczę jako tradycyjną próbę ukraińskich władz zerwania wszelkich możliwych umów. Jak tylko Putin przez cztery i pół godziny rozmawia z przedstawicielem Donalda Trumpa, to od razu coś się dzieje”. Jednym słowem: Sumy to Bucza, którą – jak każde rosyjskie dziecko wie – wymyśliła podła brytyjska propaganda, aby udaremnić Rosji pokojowe rozwiązanie konfliktu. Wybrzmiało też przypuszczenie, że ludzie w Sumach zginęli od ukraińskiej rakiety. Sołowjowowi wtórowała Margarita Simonjan (https://www.agents.media/na-rossii-1-rasskazali-ob-udare-po-sumam-kak-o-novoj-buche-i-obyasnili-gibel-mirnyh-zhitelej-ukrainskoj-raketoj-pvo/), która wyraziła obawę, że Trump – człowiek impulsywny – może nie tak odebrać wiadomości o Sumach i zareaguje gwałtownie. Jeśli w Sevres pod Paryżem byłby wzorzec maksymalnego cynizmu, to Simonjan i Sołowjow leżeliby tam razem w szczelnie zamkniętej kapsule.

7 kwietnia 2025. W minionych dniach najwięcej uwagi przyciągnął wyczyn hokeisty Aleksandra Owieczkina (Alexander Ovechkin), który 6 kwietnia pobił wieloletni rekord w liczbie zdobytych bramek w rozgrywkach NHL: 895.

Napastnik drużyny Washington Capitals, Rosjanin Aleksandr Owieczkin w meczu z New York Islanders strzelił swoją 895. bramkę w rozgrywkach NHL. Poprzedni rekord należał do legendarnego Kanadyjczyka Wayne’a Gretzky’ego. Wiadomość stała się hitem rosyjskich mediów. Słowa wypowiedziane przez Owieczkina na lodowisku: „Rosjanie! Zrobiliśmy to!” zostały rozkolportowane w mediach społecznościowych, a także na billboardach stojących na ulicach Moskwy. Na tablicach dopisano: „Rosja jest z ciebie dumna, Sasza!”. W komentarzach prasowych pojawiły się sugestie, że rekord Owieczkina może się przyczynić do zbliżenia na linii Moskwa-Waszyngton. To nawiązanie do pomysłu zgłoszonego przez Putina w rozmowie telefonicznej z Trumpem: aby zorganizować mecze hokejowe. Podkreśla się, że Owieczkin jest poważany nie tylko w Rosji, ale także w USA – w ostatnim tygodniu poprzedzającym mecz, w którym strzelił rekordową bramkę, amerykańscy kibice zagrzewali rosyjskiego hokeistę do walki o rekord.

Rosyjscy działacze sportowi poszli jeszcze dalej w swym entuzjazmie. Władisław Trietjak (w przeszłości bramkarz hokejowej sbornej, a obecnie putinista i przewodniczący Rosyjskiego Związku Hokeja) wyraził nadzieję, że Owieczkin wystąpi w składzie rosyjskiej drużyny narodowej na zimowych igrzyskach w 2026 r. Na razie rosyjski hokej jest objęty sankcjami międzynarodowymi po rozpoczęciu agresji Rosji na Ukrainę, dotyczy to także turnieju olimpijskiego. Ta reakcja (i wiele podobnych) świadczy o tym, jak bardzo rosyjski sport liczy na zmiany i zniesienie sankcji.

Owieczkin cieszy się w Moskwie – i wśród klasy politycznej, i wśród prostych kibiców – wielką estymą. W 2026 r. w rosyjskiej stolicy ma ruszyć Akademia Hokejowa imienia Owieczkina, gdzie gwiazdor ma uczyć młodych adeptów gry w hokeja, dzielić się z nimi swoją wiedzą i doświadczeniem.

Niektórzy komentujący sukces hokeisty weszli na wysokie orbity: już widzą Owieczkina w Dumie Państwowej z mandatem deputowanego albo jako przedstawiciela Rosji w ONZ. Z-profile w mediach społecznościowych ekscytowały się: „Gol Owieczkina ma dla Rosji bezpośrednie znaczenie [tak w oryginale – AŁ] w naszej walce z NATO. To nasze soft power, lansowanie kultury, w czym dobrzy byli nasi wrogowie, a czego zawsze nam brakowało […] Lżej jest nam prowadzić wojnę, gdy wiemy, że Rosjanie mogą zwyciężać – nie tylko na polu walki”.

Owieczkin pozostaje jednak postacią kontrowersyjną. Zachodni komentatorzy przypominają, że do tej pory nie potępił on jednoznacznie rosyjskiej napaści na Ukrainę. Podczas konferencji prasowej w 2022 r. indagowany o swoje stanowisko w tej sprawie, mówił, że jest sportowcem, a nie politykiem. I że Putin jest jego prezydentem. Owieczkin nie usunął też ze swoich profili w mediach społecznościowych fotek z Putinem, którego swego czasu mocno popierał w ramach stworzonej przez siebie „Putin Team” (strona internetowa inicjatywy jest nieaktywna od kwietnia 2022 r.). Putin rewanżował się gwieździe hokeja nie tylko odznaczeniami państwowymi, ale także osobistym zainteresowaniem. Na przykład w 2017 r. , gdy Owieczkin zawarł związek małżeński, Putin zadzwonił do niego z życzeniami i podarował mu w prezencie ślubnym serwis.

Dziś Putin wydał specjalne oświadczenie w związku z rekordem Owieczkina i pogratulował mu sukcesu: „Pańskie nazwisko zostało wpisane na karty światowej historii sportu”. W liście gratulacyjnym Putin podkreślił, że „to nie tylko osobisty sukces gracza, ale także wydarzenie, które stało się prawdziwym świętem dla kibiców – nie tylko w Rosji, ale i poza jej granicami”.

„A przecież Owieczkin mógł w tej podniosłej chwili [gdy padł rekord] powiedzieć Putinowi coś do słuchu. Na przykład: Dość bombardowania Ukrainy! Nie powiedział” – napisała rosyjskojęzyczna gazeta „Delfi”, wychodząca w Estonii. W przeddzień meczu, podczas którego Owieczkin strzelił swojego drogocennego gola, Rosja przeprowadziła atak rakietowy na Krzywy Róg, trafiła w plac zabaw, zginęło 20 osób, w tym 9 dzieci.

*
Na koniec chciałabym wyciągnąć informację z zupełnie innej beczki. Ta rzecz przemknęła, nie doczekawszy należytej uwagi, a warto ją dostrzec. Zauważyli ją eksperci Ośrodka Studiów Wschodnich: „20 marca Putin podpisał dekret nakazujący Ukraińcom przebywającym w Federacji Rosyjskiej (w tym na terenach okupowanych) bez „podstaw prawnych” opuścić jej terytorium do 10 września lub „zalegalizować” swój pobyt przez przyjęcie obywatelstwa rosyjskiego. Dekret należy postrzegać jako akt symboliczny mający potwierdzić ostateczną „deukrainizację” anektowanych obwodów. Ukraiński resort spraw zagranicznych uznał go za kolejny krok w rosyjskiej kampanii dyskryminacji, prześladowań i przymusowych wysiedleń obywateli Ukrainy” (https://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/analizy/2025-03-25/ukrainska-dywersja-w-obwodzie-bielgorodzkim-1126-dzien-wojny).