31 grudnia. Dziś kończy się nieszczęśliwy stary rok. O północy zacznie się nowe odliczanie i masowe zaklinanie przyszłości – ludzie będą sobie składać życzenia Szczęśliwego Nowego Roku. Także ludzie w Rosji, gdzie Nowy Rok jest największym świętem.

W poprzednich latach w ostatnim dniu roku opisywałam w blogu, jakie rosyjskie zwyczaje związane są z przechodzeniem przez tę niewidzialną linię, dzielącą albo łączącą stary i nowy rok. Pisałam o powszechnym uwielbieniu dla noworocznych komedii romantycznych, z których palmę pierwszeństwa nieodmiennie dzierży „Ironia losu” Eldara Riazanowa z Barbarą Brylską. Pisałam o sałatce Olivier i śledziku pod pierzynką – obowiązkowych daniach na noworocznych stołach Rosjan. W tym roku wszystkie radosne rytuały utonęły w bezmiarze zła doprawionego kłamstwem i perfidią. Rosja prowadzi krwawą wojnę z Ukrainą pod nieludzkimi hasłami. Nawet dziś rosyjska armia dokonała zmasowanego ataku rakietowego na Ukrainę, w Kijowie zawyły syreny, spadające na miasto pociski zabiły kolejną ofiarę tej wojny.

Rosyjscy politycy zmienili tonację noworocznych wystąpień, dostosowując się do wojennych motywów. Putin, który zwykle nagrywał orędzie noworoczne do rodaków na tle wieży Spaskiej Kremla, tym razem zaprezentował się w całej powadze majestatu, mając za tło ludzi w mundurach (jak wypatrzyli czujni komentatorzy, niektóre osoby stojące za Putinem to już wielokrotnie wykorzystywani do odgrywania roli ludności funkcjonariusze ochrony prezydenta). Według oficjalnego komunikatu, nagrania dokonano w sztabie Południowego Okręgu Wojskowego, w okolicach Rostowa nad Donem, czyli stosunkowo blisko linii frontu. Czy faktycznie Putin pofatygował się osobiście do sztabu okręgu czy też w celach bezpieczeństwa okręg przywieziono do jednego z prezydenckich bunkrów? Tego możemy się nie dowiedzieć. O obecności Putina w Południowym Okręgu Wojskowym wiemy wyłącznie od rzecznika prasowego Pieskowa, który na co dzień mija się z prawdą w kremlowskich korytarzach.

W orędziu Putin znowu oskarżył Zachód o całe zło świata, sprowokowanie wojny w Ukrainie, a to mianowicie po to, aby Rosję osłabić. I zapewnił rodaków, że te zachodnie sankcje to jedna wielka korzyść dla kraju, który „odzyskuje suwerenność”. Zwracał się do Rosjan z apelem, aby bronili ojczyzny – tak, bo Rosja się broni. Jak zawsze: broni się, a nie napada. A obrona ojczystej ziemi była i jest święta. I tak przez niemal dziesięć minut.
Własne orędzie skierował do rodaków eksprezydent Dmitrij Miedwiediew (o jego starej-nowej roli pisałam w tym tygodniu w „Rosyjskiej ruletce”: https://www.tygodnikpowszechny.pl/czy-kreml-planuje-zamiane-putina-na-miedwiediewa-181920). Nagranie opublikował na swoim koncie w Telegramie. Podobnie jak umiłowany przywódca mówił o obowiązku udziału w wojnie. Co ciekawe, sformułował zadanie „specjalnej operacji wojskowej” w Ukrainie, o którym Putin zdaje się już zapomnieć: „Położyć kres przestępczemu nazistowskiemu reżimowi w Kijowie”, zapewnił, że ten i wszelkie inne cele operacji zostaną osiągnięte. A Zachodowi nie uda się złamać niezłomnej Rosji.

A co znajdzie się na świątecznym stole Rosjan? Popularna gazeta „Komsomolskaja Prawda” zwykle z entuzjazmem opisująca sałatki, wędliny i trunki, tym razem zamieściła sążnisty materiał przestrzegający, w szczególności ludzi w starszym wieku, przed spożywaniem tradycyjnych dań. Są one bowiem zbyt kaloryczne, za tłuste i w ogóle szkodzą na wszystko. Pić też się nie zaleca. Cóż, ceny żywności poszły w górę. O tym prokremlowskie gazety raczej niechętnie wspominają, trzeba było wymyślić jakieś zastępcze porady.

Skoro na stole niewesoło, to może chociaż telewizja dostarczy rozrywki? Pierwyj Kanał właśnie emituje „Ironię losu”, a ponadto zapowiada „Noc sylwestrową”, czyli tradycyjny koncert ulubionych piosenek estradowych. Twarzą tegorocznego koncertu będzie Filipp Kirkorow, który wszystkimi swoimi sztucznymi włosami i zębami popiera Kreml. Inne stacje pokażą „Romans biurowy”, „Moskwa nie wierzy łzom” i inne przeboje sowieckiej kinematografii, niewątpliwie potęgujące świąteczny nastrój.

W Moskwie pojawiły się na ulicach dekoracje noworoczne, zawierające prowojenne motywy. Na WDNCh i w Parku Gorkiego wyeksponowano putinowskie „ziguszki” (https://msk1.ru/text/gorod/2022/12/17/71907299/). Podobne akcenty rozstawiono na ulicach większości rosyjskich miast (https://news.ru/society/pod-znakom-z-rossijskie-goroda-ukrashayut-sebya-simvolikoj-v-podderzhku-svo/).

Mer Moskwy Siergiej Sobianin próbował sondować zapotrzebowanie mieszkańców na sposób obchodów Nowego Roku. Na portalu „Aktywny Obywatel” można było wypowiedzieć się, czy w związku z wojną zorganizować fajerwerki czy inne formy fety. Wzywał przy tym moskwian, aby sobie nie odmawiali dobrej zabawy i nie rezygnowali z imprez noworocznych, „aby stolica mogła zarobić”. Pozyskane środki obiecał przeznaczyć „na wsparcie wojny”. Ale mieszkańcy uznali, że obejdzie się bez sztucznych ogni i koncertów pod gołym niebem, wolą w tym roku kameralne spotkania w domach. Zresztą plac Czerwony i tak będzie zamknięty. A porządku w mieście ma pilnować ponad siedem tysięcy funkcjonariuszy policji i RosGwardii.

Nie wszyscy spędzą noworoczną noc w radosnych pląsach. „Mijający rok złamał nam serca” – napisał rockman, wieczny buntownik Borys Griebienszczikow.