Czy to kolejny eksperyment? Czy wyraz postępującej emancypacji prezydenta Miedwiediewa? Czy tylko nowa dekoracja rysującej się fasady? A może to kryzys bezpardonowo wkracza do walki politycznej na rosyjskich szczytach władzy?

Dwa dni temu Dmitrij Anatoljewicz nie tylko udzielił wywiadu opozycyjnej gazecie, ale na Kremlu spotkał się z członkami rady ds. wspierania rozwoju instytucji społeczeństwa obywatelskiego i praw człowieka. Pozwolił, by powiedziano mu w oczy (choć dopiero wtedy, kiedy ekipy telewizyjne wyszły z gigantycznej sali) słowa ostrej krytyki, na co prezydent Putin nigdy sobie nie pozwolił w czasie ośmioletniej prezydentury. Niedawno Miedwiediew częściowo wymienił skład rady, włączając kilku znanych krytyków systemu. Obrońcy praw człowieka, dziennikarze, socjolodzy, ekonomiści spoza kremlowskich układów mówili otwarcie o tym, dlaczego system szwankuje – „przykręcona” wolność, wszechobecna korupcja, brak wolnych mediów, sądownictwo pod butem, samowola władz różnych szczebli, biurokracja, zły klimat dla działalności organizacji pozarządowych.

Miedwiediew wysłuchał i wypowiedział swoim zwyczajem kilka poprawnych formuł. Stwierdził np., że jego zdaniem ustawa o NGO powinna zostać znowelizowana, a aparat państwowy jest porażony korupcją i on się bardzo często zastanawia, co zrobić z tym wrzodem i jeszcze że demonstracje protestu powinny zależeć nie tyle od decyzji władz, ile od odwagi cywilnej uczestników. Jak zwykle u niego – pięknie powiedziane, nic dodać, nic ująć. Tyle że piękne słowa spływające z ust „młodszego cara”, jak się ironicznie nazywa Miedwiediewa („starszym carem” ciągle w tej ironicznej nomenklaturze pozostaje Putin), jakoś idą sobie obok rzeczywistości i nie przekuwają się w czyn. Ileż nadziei na liberalne przemiany wzbudził w zachodnich politykach kandydat na prezydenta Miedwiediew, kiedy wygłosił hasła „Wolność jest lepsza niż brak wolności” i inne temu podobne! I co? Minął rok i nic. Usadzony przez biuro polityczne u szczytu stołu prezydialnego Miedwiediew przez rok nie wychylił się ani razu. Ale teraz mamy kryzys i to niewąski, układy się zmieniają, przy czym gwałtownie.

Czy ostatnie akcje Miedwiediewa obliczone na zbliżenie z powiększającym się stale obozem niezadowolonych są jego samodzielną inicjatywą i świadczą o pogłębianiu się podziałów w zawiedzionym i zbiedniałym (a więc bardzo nerwowym) obozie władzy? Co oznaczają te pokojowe sygnały wysyłane przez prezydenta w stronę tych, którzy nie szczędzą słów krytyki?

Jest jasne jak słońce, że w sytuacji kryzysu władza, która w latach tłustych starannie wygoliła polityczne poletko i przekonała ludzi, że sama sobie ze wszystkim poradzi, byle jej nie zaglądać przez ramię i nie kontrolować, teraz boi się znaleźć w sytuacji sam na sam z tymi, którzy najbardziej ucierpią z powodu kryzysu. A zmarginalizowani obrońcy praw człowieka i prasa mogą stać się jakimś buforem, skanalizować niezadowolenie. Przynajmniej spróbować.

Ale niejasne jest, czy Miedwiediew ustalił z Putinem taki scenariusz publicznego prania brudów, czy zaczął działać na własną rękę. Jeżeli ustalił – to oznacza to tylko to, że obaj potrzebują wsparcia ze strony resztek społeczeństwa obywatelskiego. A jeśli nie ustalił – to jest to zapewne początek większego pęknięcia w układzie władzy.